ศึกษาแนวโน้มของม้าทรงเทพเจ้าจีนระหว่างปี พ.ศ.2558 ถึง พ.ศ.2560: กรณีศึกษาศาลเจ้าในเขตเทศบาลนครภูเก็ต

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ในการทำวิจัยเพื่อศึกษาจำนวนม้าทรงในปี พ.ศ.2558 ถึง พ.ศ.2560 ผลการวิจัยพบว่า ประเพณีกินผักของจังหวัดภูเก็ต เกิดจากการอพยพมาของคนจีนที่เข้ามาในจังหวัดภูเก็ต เมื่อคณะงิ้วจากประเทศจีนมาเปิดการแสดง ณ หมู่บ้านในทู เกิดโรคภัยไข้เจ็บในหมู่บ้าน ประเพณีกินผักจึงถูกยกขึ้นมาประกอบเป็นพิธีอย่างง่าย เพื่อขอขมาโทษสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของจีน เกิดเป็นเทศกาลกินผักที่ถือปฏิบัติกันมาจนปัจจุบัน โดยมีม้าทรงหรือบุคคลที่ถูกคัดเลือกให้เป็นตัวแทนของเทพเจ้า จีน เป็นสื่อกลางที่ดำเนินพิธีกรรม ม้าทรงมี 3 ประเภทได้แก่ ม้าทรงชาย ม้าทรงหญิง และม้าทรงพิเศษ สาเหตุของการเป็นม้าทรง ได้แก่พระจับ คือ การที่เทพเจ้าจีนเข้าสู่ร่างของผู้ที่ถูกเลือกให้เป็นตัวแทนของเทพเจ้าจีน โดยผู้ที่ถูกเลือกไม่รู้ตัว โดยมีขั้นตอนของการประทับร่างทรงได้แก่ การไหว้เทพเจ้า การชำระร่างกาย การประทับร่างทรง การสวมใส่เครื่องแต่งกาย การประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ รวมถึงการแสดงอิทธิฤทธิ์ของม้าทรง และการลาพระ บริบทก่อนการประทับทรง ม้าทรงจะดำเนินชีวิตโดยปกติ แต่บริบทระหว่างการประทับทรง ม้าทรงจะมีกริยาท่าทางที่เปลี่ยนไปจากเดิม เช่น เสียงพูดอาจจะแหบเครือ หรือมีเสียงที่ห้าว ข้อปฏิบัติของการเป็นม้าทรงจะต้องรักษาความสะอาดของร่างกาย รักษาศีล 5 และประพฤติตนดีทั้งกายและใจ การศึกษาจำนวนม้าทรงของในปี พ.ศ. 2558 ถึง พ.ศ. 2560 โดยมีศาลเจ้าจำนวน 5 แห่งดังนี้ ศาลเจ้าซุ่ยบุ๋นต๋องในปี พ.ศ.2558  มีจำนวนม้าทรงชาย 58 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 29 คน รวมในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรง 87 คน ปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงชาย 62 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 42 คน รวมในปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรง 104 คน และปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรงชาย 62 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 43 คน รวมในปี พ.ศ.2560 มีจำนวน 105 คน ศาลเจ้าเจ่งอ๋องในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงชาย 81 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 18 คน รวมในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรง 99 คน ปีพุทธศักราช 2559 มีจำนวนม้าทรงชาย 86 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 21 คน รวมในปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรง 107 คน และปีพุทธศักราช 2560 มีจำนวนม้าทรงชาย 87 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 23 คน รวมในปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรง 110 คน ศาลเจ้าจุ้ยตุ่ยเต้าโบ้เก้ง ในปี พ.ศ. 2558 มีจำนวนม้าทรงชาย 712 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 351 คน รวมในปี พ.ศ.2558 มีจำนวน ม้าทรง 1,063 คน ปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงชาย 804 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 415 คน รวมในปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรง 1,219 คน และปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรงชาย 896 คน มีจำนวนม้าทรงหญิง 452 คน รวมในปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรง 1,348 คน ศาลเจ้าหลิมฮู้ไท้ซู่ ในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงชาย 209 คน รวมในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรง 209 คน ปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงชาย 219 คน รวมในปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรง 219 คน และปี พ.ศ. 2560 มีจำนวนม้าทรงชาย 220 คน รวมในปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรง 220 คน และแนวโน้มของม้าทรงในปี พ.ศ.2558 ถึง พ.ศ.2560 พบว่ามีอัตราที่เพิ่มขึ้นในทุกปีดังนี้ ศาลเจ้าซุ่นบุ๋นต๋อง มีจำนวนม้าทรงในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 87 คน คิดเป็นร้อยละ 29.39 ปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 104 คน คิดเป็นร้อยละ 35.14 และปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 105 คน คิดเป็นร้อยละ 35.47 ศาลเจ้าเจ่งอ๋อง ในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 99 คน คิดเป็นร้อยละ 31.32 ปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 107 คน คิดเป็นร้อยละ 33.86 และปี พ.ศ. 2560 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 110 คน คิดเป็นร้อยละ 34.82 ศาลเจ้าจุ้ยตุ่ยเต้าโบ้เก้ง ในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 1,063 คน คิดเป็นร้อยละ 29.28 ปี พ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 1,219 คน คิดเป็นร้อยละ 33.58 และปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 1,348 คน คิดเป็นร้อยละ 37.14 ศาลเจ้าหลิมฮู้ไท้ซู่ ในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 209 คน คิดเป็นร้อยละ 32.25 ปีพ.ศ.2559 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 219 คน คิดเป็นร้อยละ 33.79 และปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 220 คน คิดเป็นร้อยละ 33.96 และศาลเจ้าบ่างเหลียงเต้าบู๊เก้ง ในปี พ.ศ.2558 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 372 คน คิดเป็นร้อยละ 31.74 ปี พ.ศ.2559 มีจำนวน ม้าทรงจำนวน 381 คน คิดเป็นร้อยละ 32.50 และปี พ.ศ.2560 มีจำนวนม้าทรงจำนวน 419 คน คิดเป็นร้อยละ 35.76 ปัจจัยที่ส่งผลให้แนวโน้มของม้าทรงเพิ่งขึ้น คือ ปัจจัยด้านสังคม การปลูกฝังและการอบรมขัดเกลาภายในครอบครัวทำให้ลูกหลานของชาวจีนได้เป็น ผู้ถ่ายทอดมรดกทางวัฒนธรรมของบรรพบุรุษ เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพชน และเนื่องด้วยประชาชนในเขตเทศบาลนครภูเก็ตมีคนไทยเชื้อสายจีนจำนวนมาก กลุ่มคนไทยเชื้อสายจีนในรุ่นต่อมาได้เป็นแกนนำหลักของชุมชนในการจัดพิธีกรรมจวบจนถึงปัจจุบัน