ปัญหาจากการใช้ยาของผู้ป่วยนอกที่ได้รับยาวาร์ฟารินที่มีค่า INR นอกช่วงการรักษา โดยการเยี่ยมบ้านในอำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช

Abstract

การศึกษานี้วัตถุประสงค์เพื่อค้นหาปัญหาจากการใช้ยาและประเมินความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาในผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินและมีค่า INR อยู่นอกช่วงการรักษา ที่มาติดตามการรักษา ณ คลินิกวาร์ฟาริน โรงพยาบาลท่าศาลา ระหว่างวันที่ 15 ตุลาคม – 30 พฤศจิกายน 2559 โดยการเยี่ยมบ้านผู้ป่วย ผู้วิจัยสืบค้นข้อมูลผู้ป่วยจากฐานข้อมูล HOSxP ในแผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาล บันทึกข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วย และเยี่ยมบ้านผู้ป่วย ผู้วิจัยสัมภาษณ์ผู้ป่วยหรือผู้ดูแลตามแบบสัมภาษณ์เชิงลึกกึ่งโครงสร้างที่สอดคล้องกับเครื่องมือที่ใช้ในการเยี่ยมบ้าน INHOMESS พร้อมทั้งประเมินหา drug related problems (DRPs) ประเมินความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาวาร์ฟารินซึ่งเป็นคำถามปลายเปิดประกอบด้วยข้อคำถามทั้งหมด 10 ข้อ ผลการศึกษามีผู้ป่วยที่ทำการเยี่ยมบ้านทั้งหมด 22 ราย ผู้ป่วยจำนวน 22 ราย ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 54.5 5 อายุเฉลี่ย 66.09 ± 12.63 ปี ส่วนใหญ่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป (ร้อยละ 72.73) อายุน้อยที่สุดคือ  32 ปี (ร้อยละ 4.55) อายุมากที่สุดคือ 86 ปี (ร้อยละ 4.55) ข้อบ่งใช้ในการได้รับยาวาร์ฟารินที่พบมากที่สุด คือ การป้องกันการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (atrial fibrillation) ร้อยละ 68.18 ส่วนใหญ่มีโรคร่วมเป็นโรคความดันโลหิตสูง (ร้อยละ 63.64) โดยผู้ป่วยทุกคนมีช่วง INR เป้าหมายอยู่ที่ 2.0-3.0 และส่วนใหญ่รับประทานยาวาร์ฟารินมานานมากกว่า 1 ปี (54.55) พบปัญหาจากการใช้ยาวาร์ฟารินทั้งหมด 15 ครั้ง ในผู้ป่วยจำนวน 12 ราย (ผู้ป่วย 1 รายอาจมีมากกว่า 1 ครั้ง) โดยปัญหาจากการใช้ยาวาร์ฟารินที่พบมากที่สุด คือ ผู้ป่วยไม่ได้รับยาตามแพทย์สั่ง จำนวน 5 ครั้ง รองลงมา คือ ผู้ป่วยได้รับยาในขนาดที่มากเกินไปจำนวน 3 ครั้ง ผู้ป่วยได้รับยาในขนาดที่น้อยเกินไป จำนวน 1 ครั้ง ผู้ป่วยเกิดอันตรกิริยาระหว่างยาจำนวน 1 ครั้ง ผู้ป่วยเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาจำนวน 1 ครั้ง ตามลำดับ ส่วนปัญหาจากการใช้ยาอื่น ๆ ที่พบ ได้แก่ การเก็บยาไม่เหมาะสม 2 ครั้ง การแบ่งเม็ดยาไม่ถูกต้อง 1 ครั้ง และการไม่เข้าใจคำสั่งการใช้ยา 1 ครั้ง เมื่อประเมินความรู้ของผู้ป่วยเกี่ยวกับการใช้ยาวาร์ฟารินพบผู้ป่วยส่วนใหญ่มีคะแนนความรู้ในการใช้ยาวาร์ฟารินอยู่ในระดับมากจำนวน 10 ราย (ร้อยละ 45.45) ระดับปานกลางจำนวน 4 ราย (ร้อยละ 36.36) และระดับน้อยจำนวน 8 ราย (ร้อยละ 36.36) ตามลำดับ ซึ่งจากข้อมูลชี้ให้เห็นว่าผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินและมีค่า INR อยู่นอกช่วงเป้าหมายมากกว่าร้อยละ 50 เกิดปัญหาจากการใช้ยาวาร์ฟาริน โดยปัญหาที่พบมากที่สุด คือ การไม่ได้รับยาตามแพทย์สั่งซึ่งเกิดจากการลืมรับประทานยาและการรับประทานยาผิด รวมถึงในด้านความรู้ที่พบผู้ป่วยยังขาดความรู้ในหลายประเด็นเกี่ยวกับการใช้ยาวาร์ฟาริน ซึ่งอาจส่งผลต่อการควบคุมค่า INR ของผู้ป่วยได้