การชักนำมะหาดที่ทำให้เกิดการกลายพันธุ์เกิดต้นในสภาพปลอดเชื้อ

Abstract

การขยายพันธุ์มะหาดปัจจุบันยังมีน้อย เนื่องจากปัญหาที่เกิดจากธรรมชาติของมะหาดเอง มีรายงานว่ามะหาดมีจำนวนน้อยลง เนื่องจากเมล็ดมะหาดไม่สมบูรณ์ มีอัตราการรอดชีวิตและงอกเป็นต้นในอัตราที่ต่ำ เป็นไม้โตช้าจึงไม่เป็นที่นิยมปลูกเป็นสวนป่า แต่มะหาด   เป็นไม้ที่มีประโยชน์มาก การศึกษานี้เป็นการศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเพาะเลี้ยงแคลลัสที่ได้จากการก่อให้เกิดการกลายพันธุ์ด้วย Colchicine เพื่อชักนำให้เกิดโพลีพลอยด์ และนำแคลลัสที่เพาะเลี้ยงได้ดังกล่าวนำมาศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการชักนำให้เกิดต้นและรากเพื่อการขยายพันธุ์ต่อไป ทำได้โดยการคัดเลือกชิ้นส่วนแคลลัสที่ผ่านการทำให้เกิดการกลายพันธุ์ด้วย Colchicine มาเพาะเลี้ยงบนอาหารแข็ง Woody plant medium (WPM) ดัดแปลง ที่มีน้ำตาลซูโครส 20 กรัมต่อลิตร วุ้น 7 กรัมต่อลิตร casein hydrolyzate 0.5 กรัมต่อลิตร (ผสมสารควบคุมการเจริญเติบโตของพืช 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid (2,4-D), Naphthalene acetic acid (NAA) หรือ N₆-Benzyladenine phosphate (BA) เพาะเลี้ยงในสภาวะที่ให้แสง 1,500 ลักซ์ 16 ชั่วโมงต่อวัน อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส ย้ายเลี้ยงทุกเดือน นาน 2 - 3 เดือน จากนั้นนำมาศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการเพาะเลี้ยงแคลลัสมะหาดที่ทำให้เกิดการกลายพันธุ์ด้วยสารเคมี แปรผันชนิดและสารควบคุมการเจริญเติบโต 8 ชุดทดลอง ผลการทดลองพบว่าแคลลัสที่เพาะเลี้ยงในอาหาร WPM ที่มี 2,4-D 2 มิลลิกรัมต่อลิตร ร่วมกับ BA 1 มิลลิกรัมต่อลิตร มีขนาดแคลลัสเฉลี่ยมากที่สุด (2.06 เซนติเมตร) การชักนำให้แคลลัสของมะหาดที่ทำให้เกิดการกลายพันธุ์ด้วยสารเคมีเกิดเป็นยอดและรากด้วยอาหาร WPM แปรผันชนิดและสารควบคุม พบว่า จำนวนยอดเฉลี่ยมีสูงที่สุดเมื่อเพาะเลี้ยงในอาหาร WPM ที่มี 2,4-D 2 มิลลิกรัมต่อลิตร ร่วมกับ BA 1 มิลลิกรัมต่อลิตร และ อาหาร WPM ที่มี NAA 1 มิลลิกรัมต่อลิตร ร่วมกับ BA 1 มิลลิกรัมต่อลิตร (3.2 ยอด) เมื่อติดตามความยาวยอดที่เกิดเมื่อเพาะเลี้ยงในอาหารสูตรต่างๆ พบว่า ให้ผลการทดลองสอดคล้องกับจำนวนยอดเฉลี่ย ผลการติดตามจำนวนรากเฉลี่ยลักษณะของรากเมื่อเพาะเลี้ยงในอาหารสูตรต่างๆ พบว่าการเกิดรากได้ไม่แตกต่างกันมากนัก และรากมีลักษณะกลม สั้นๆ บางสูตรอาหารพบว่ารากมีลักษณะเล็ก ยาว แหลม มีสีตั้งแต่สีขาวไปจนถึงสีน้ำตาลอ่อน พบว่า จำนวนรากที่เกิดเฉลี่ยสูงที่สุดเมื่อเพาะเลี้ยงในอาหาร WPM ที่มี NAA 2 มิลลิกรัมต่อลิตร ร่วมกับ BA 1 มิลลิกรัมต่อลิตร