การฟอกฆ่าเชื้อและการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชต้นทุนต่ำเพื่อการขยายพันธุ์มันเหน็บ Dioscorea bulbifera

Abstract

การศึกษาการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชต้นทุนต่่าเพื่อการขยายพันธุ์มันเหน็บ Dioscorea bulbifera เทคนิคปลอดเชื้อมีความส่าคัญกับการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช ดังนั้นในงานวิจัยจึงได้เปรียบเทียบเทคนิคการฟอกฆ่าเชื้อ ผลการทดลองพบว่า การฟอกฆ่าเชื้อข้อมันเหน็บด้วยไฮเตอร์ (Haiter®) ความเข้มข้น 15 เปอร์เซ็นต์ 15 นาที ตามด้วยไฮเตอร์ ความเข้มข้น 10 เปอร์เซ็นต์ 10 นาที ให้ผลดีที่สุด เมื่อผ่านไป 4 สัปดาห์ พบว่า มีการรอดชีวิตและการปลอดเชื้อ 100 เปอร์เซ็นต์ นอกจากนี้ งานวิจัยได้ศึกษาชนิดและความเข้มข้นของสารฆ่าเชื้อที่เหมาะสมในการท่าให้อาหารเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชมีสภาพปลอดเชื้อ ท่าการศึกษาการเจริญของข้อมันเหน็บในอาหารสูตร MS ที่ฆ่าเชื้อด้วย เบตาดีน (Batadine®) หรือ ไฮเตอร์ ความเข้มข้น 2, 4 และ 6 มิลลิลิตรต่อลิตร เป็นเวลา 4 สัปดาห์ พบว่า อาหารที่ฆ่าเชื้อด้วยการเติมไฮเตอร์ ทุกระดับความเข้มข้น และ อาหารที่ฆ่าเชื้อด้วยการเติมเบตาดีน ที่ระดับความเข้มข้น 4 และ 6 มิลลิลิตรต่อลิตร ไม่พบการปนเปื้อนของจุลินทรีย์ เมื่อพิจารณาการเจริญของยอด พบว่า อาหารที่ฆ่าเชื้อด้วยหม้อนึ่งความดันไอน้่า และ อาหารที่ท่าให้ฆ่าเชื้อด้วยการเติมไฮเตอร์ ความเข้มข้น 2 มิลลิลิตรต่อลิตร ท่าให้มีการเจริญเติบโตของยอดดีที่สุดที่ 3.70 ± 0.95 และ 3.20 ± 0.63 ยอดต่อชิ้นเนื้อเยื่อ ตามล่าดับ เมื่อพิจารณาความสูงของยอดมันเหน็บ พบว่า อาหารที่ฆ่าเชื้อด้วยหม้อนึ่งความดันไอน้่า และ อาหารที่ท่าให้ฆ่าเชื้อด้วยการเติมไฮเตอร์ ความเข้มข้น 2 มิลลิลิตรต่อลิตร มีความสูงของยอดเฉลี่ยสูงกว่ากรรมวิธีอื่นอย่างมีนัยส่าคัญที่ 2.81 ± 0.56 และ 2.41 ± 0.66 เซนติเมตรต่อชิ้นเนื้อเยื่อ ตามล่าดับ ดังนั้น การใช้ไฮเตอร์กับเบตาดีน ในอาหารเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อมันเหน็บจึงสามารถทดแทนการฆ่าเชื้อด้วยหม้อนึ่งความดันไอน้่า ซึ่งเป็นวิธีการที่มีต้นทุนสูงได้ และระบบการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต้นทุนต่่าจึงเป็นทางเลือกให้แก่เกษตรกรและผู้สนใจน่าไปประยุกต์ใช้ในระดับครัวเรือนได้